Στο παρελθόν, η γνώση ήταν προνόμιο των λίγων, αυτών που είχαν τα απαραίτητα μέσα για να την αποκτήσουν. Για παράδειγμα, στην Αρχαία Ελλάδα, μόνο ο πατέρας μετέδιδε στον νέο τη γνώση μιας τέχνης (πχ. εμπόριο, ξυλουργική) και μόνο οι επί-πληρωμή δάσκαλοι τις γνώσεις για την ρητορική, τα άστρα, τη γεωμετρία, τη μουσική… Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η γνώση ήταν χρυσός. Το σήμερα, όμως, απέχει πολύ από το χθες.
Έχει πλέον κατοχυρωθεί η δωρεάν υποχρεωτική εκπαίδευση, ενώ το Διαδίκτυο ανοίγει άπειρες πόρτες προς τη γνώση. Μολαταύτα, οι άνθρωποι δε διαβάζουν με μεράκι, για την χαρά της μάθησης. Τα κατορθώματα του παρελθόντος δεν τους αφορούν. Κλασικά έργα, όπως η Οδύσσεια, δεν τους αγγίζουν. Ούτε επιστημονικές ανακαλύψεις που αποτέλεσαν τομή για την ανθρώπινη ιστορία τούς συγκινούν, παρά λαμβάνονται ως δεδομένες. Η Βιολογία, μια επιστήμη σε άμεση σχέση με το σώμα και το περιβάλλον στο οποίο ζούμε, απαξιώνεται. Άρθρα του Τύπου σχετικά με επίκαιρα ή διαχρονικά -άρα, επίσης επίκαιρα- θέματα έχουν ολοένα και μικρότερη απήχηση…
Να ήταν άραγε τα εμπόδια που έβρισκαν οι άνθρωποι στην πορεία τους προς τη γνώση αυτό που έκανε τον καρπό της να μοιάζει τόσο γευστικό; Με βάση τον «Νόμο της προσφοράς και της ζήτησης», όταν η ζήτηση υπερβαίνει την προσφορά, οι τιμές ανεβαίνουν, ενώ όταν η προσφορά υπερβαίνει τη ζήτηση, οι τιμές πέφτουν. Επομένως, σήμερα, που η γνώση είναι υποχρεωτική για όλους, αλλά δεν ενδιαφέρονται άπαντες για αυτήν -λόγω νοητικής υστέρησης ή κλίσης σε χειρωνακτικές ασχολίες ή κακής οικονομικής κατάστασης που τους επιβάλλει να εργαστούν από παιδιά…-, η αξία της εκπίπτει. Αυτό οδηγεί σε περαιτέρω μείωση της ζήτησής της, αυτή τη φορά από δυνητικά ενδιαφερόμενα άτομα.
Ή, μήπως, αυτή η έκπτωση έχει ψυχολογικές ρίζες; Στο παρελθόν, η ανάγνωση βιβλίων και ο λόγος πεπαιδευμένων ανθρώπων είχαν ρόλο ψυχαγωγικό και διαφωτιστικό. Ωστόσο, σήμερα, η απόκτηση γνώσεων έχει ταυτιστεί με την απόκτηση ενός πτυχίου, το οποίο κρίνεται από την κοινωνία αναγκαίο για την επαγγελματική αποκατάσταση ενός ατόμου. Αυτή η αναγκαιότητα, λοιπόν, επειδή συνιστά κοινωνικό στερεότυπο και, ως γνωστόν, το επαναστατικό ρεύμα των νέων δεν θέλει να υποτάσσεται σε κοινωνικές επιταγές, υπονομεύει την αγάπη τους για τη μάθηση.
Εξάλλου, πρόσφατα μόνο περάσαμε από μια εποχή έλλειψης σε μια εποχή αφθονίας, όπου τα θεαματικά πυροτεχνήματα της σύγχρονης διασκέδασης δυσχεραίνουν την προσπάθεια μας να θεαθούμε το απέριττο -άλλα γνήσιο- φως της γνώσης… Αντίδοτο στην κακή χρήση των νέων δυνατοτήτων που μας παρέχει η σύγχρονη εποχή είναι η ωριμότητα, που αποκτάται με τον χρόνο. Ας κάνουμε, λοιπόν, υπομονή για την «νέα κολεξιόν»…
